Kerkklanken nr. 5 juli en augustus 2020
| Kerkklanken Nr. 5 geldig voor de maanden juli en augustus 2020 Kerkklanken is het kerkblad voor leden van de Protestantse Gemeente te Sint Kruis en Aardenburg en overige abonnees. BIJ DE DIENSTEN Opmerking vooraf. De regels in verband met Covid – 19 zijn voor ons niet bijzonder knellend, maar vergen wel enige aandacht. De 1 ½ meter geldt en betekent voor ons dat we voor minstens honderd mensen ruimte hebben. Helaas is dat voor ons geen enkel probleem, u hoeft zich dan ook niet van te voren aan te melden. Het orgel zal zijn welluidende klanken des te meer kunnen laten horen nu wij er nog niet doorheen mogen zingen. Zodra de PKN aangeeft dat het weer mag kunt u de kelen smeren en de klanken keren. Collecteren op de bekende wijze doen we ook nog even niet. U vindt bij het uitgaan een mandje waarin u een bijdrage kunt doen. De opbrengst wordt half om half verdeeld over kerk en diaconie. Zondag 12 juli 10.00 uur Sint-Baafskerk Voorganger : ds. Edward van der Kaaij Geen kermisdienst dit jaar. Een gewone viering in de Sint-Baafskerk is anders, maar kan ook een feestje zijn. Dat gaan we er van maken. Als Ad van de Wege de organist is wordt het zelfs een Baafse Beleving . Zondag 26 juli 10.00 uur Sint-Baafskerk Aardenburg Voorgangers : pastor Frans van Geyt, ds. Marijn Vermet en ds. Edward van der Kaaij Het leven is deze zondag net als toen. We hebben een CULTURELE VIERING. Het thema is: de mythe van de macht. Muziek komt van het Belgische Duo Kintsugi. Anouk Lievens en Dagmar van Esvelde combineren viool en klarinet. In drie korte vertellingen komen eerst de mythen van de minotaurus en het gouden kalf aan bod. Vervolgens legt Frans van Geyt de verbinding tussen beide. Zondag 09 augustus 10.00 uur Sint-Baafskerk Aardenburg Voorganger : ds. Edward van der Kaaij Organist : Rein van der Kluit De organist, fractielid van het CDA, is directeur van Rijkswaterstaat, hij houdt Zeeland droog, waar het droog moet zijn. Ik ontmoette Rein van der Kluit vorig jaar in Rijswijk, waarin ik als gastpredikant en hij als gastorganist dienst deed. Ik verheug mij op dit her optreden. Zondag 23 augustus 10.00 uur Sint-Baafskerk Voorganger : ds. Edward van der Kaaij Organist : Niek Luuring Niek is weer helemaal hersteld na een lelijke val vorig jaar en ik ben ook alweer lang op de been na mijn (inmiddels vergeten) lelijke val. Dus niets staat ons in de weg om een mooie viering te doen. Zondag 30 augustus 10.00 uur Sint-Baafskerk Aardenburg Voorganger : ds. Edward van der Kaaij Organist : Ad van de Wege Ik kan het onomwonden zeggen: dit is een Baafse Beleving . Hoewel het oorspronkelijke programma met het virus is verdwenen, maken we er gewoon weer een inspirerende opgewekte samenkomst van, Zondag 06 september 10.00 uur Sint-Baafskerk Aardenburg Voorganger : mw. Koops Organist : ? Normaal hebben we de tweede en vierde zondag dienst. Omdat het doopsgezinde kerkgebouw vandaag gesloten is, heeft de kerkenraad besloten een extra dienst in de Sint-Baafskerk te houden. Over De Vermaning gesproken. Van de doopsgezinde kerk kregen we het volgende bericht, dat geldt voor de hele zomer. KERKDIENSTEN IN DE DOOPSGEZINDE KERK Er zijn weer kerkdiensten in de doopsgezinde kerk op de eerste en derde zondag van de maand. Van de doopsgezinde kerk ontvingen wij het onderstaande bericht: Voor de Kerkdiensten in de Vermaning dient U zich voorlopig vooraf aan te melden, i.v.m. het beperkte aantal zitplaatsen. Dit kan bij: Mathilde van Durren: 0117-301 536 of via een mail naar tkerkje@xs4all.nl Of Marijn Vermet: 0117-850440 mailen kan naar marijnvermet@gmail.com Natuurlijk zijn er ontsmettingsmiddelen aanwezig, eventueel een gezichtsmasker of mondkapje. Waar u kunt plaats nemen in de kerk zal u worden aangewezen Helaas mag er nog niet gezongen worden tijdens de dienst. We zetten u op een presentielijst en zorgen dat iedereen aan de beurt komt. We rekenen op uw begrip hiervoor en zien er naar uit u weer te zien! IN MEMORIAM In de laatste dagen voordat de lockdown mij in ballingschap naar Nijkerk voerde, bezocht ik mevrouw Van Daalen. Ik neigde ernaar haar een hand te geven, maar zij riep al ‘corona!’, voordat mijn waarschuwingslampje ging branden. Hieruit kunnen we twee conclusies trekken: in maart was ze in staat om zelf de deur open te doen en op haar qui-vive. Terwijl ze, zoals algemeen bekend, al anderhalf jaar kanker had met een levensverwachting van een handvol maanden. Ik kwam er graag bij haar in haar karakteristieke woning aan de Herendreef. Ik vroeg eens of ze in maanloze nachten niet bang was in dat afgelegen grote huis met de diepe donkere tuin. Dat was geenszins het geval, ze was ermee vertrouwd. Van jongs af aan groeide ze op in een afgelegen boerderij in Nieuwvliet. Meestal zat ze bij de haard, waarin warme vlammen de sfeer droegen. We hadden goede gesprekken over alles. Niet alleen over het geloof, al werd dat onderwerp zeker niet genegeerd. Een vaste gast was ook Rien Tres. Een keer trof ik ze samen aan tafel, intensief werkend aan een enorme puzzel. Om precies te zijn: Rien deed zo’n beetje alles, hij was systematisch gaande met de rand. Rie reikte af en toe een stukje aan, terwijl ze, de situatie goed inschattend, zei: “Ik loop de kantjes er vanaf.” Ze had de puzzel voor haar verjaardag gekregen met een briefje waarop stond: “Voor de liefste oma”. Met haar twee kinderen, Joke en Jan, hun partners en haar allergrootste schat, Amber, was ze een gelukkig mens. “Zoals mijn naam” zei ze eens: Geluk. Haar man Izaäk, die op negentigjarige leeftijd overleed, was een publieke figuur. Bij zijn afscheid in de Sint-Baafskerk zat het vol. Toen we op 11 juni afscheid van mevrouw Van Daalen namen, was de ruimte aangrijpend leeg. De corona, de wereld nog lang niet uit, beperkte de mogelijkheden tot dertig aanwezigen. De kinderen moesten een moeilijke keuze maken in een duivels dilemma. Wie wel en wie niet? Het ging hen aan het hart om sommige gemeenteleden voorrang te geven boven anderen. Hun oplossing was creatief. Niemand van de kerkelijke gemeente zou worden uitgenodigd. Alleen de leden van het koor uit Oostburg met de ontstaansgrond in Nieuwvliet, waar zij al sinds mensenheugenis lid van was, kregen toegang. Maar niet om te zingen! Want daar houdt covid-19 van en dat moeten we niet hebben. Het werd een mooie dienst, met de door mevrouw Van Daalen gewenste Ad van de Wege achter het orgel. Ook klonken fragmenten van de Matthäus-Passion, waar de familie traditioneel naar toe ging. Alleen dit jaar niet. In de kerk overdachten wij haar leven en haar geloof. Toen ze wist dat het einde naderde troostte zij zich met de gedachte dat zij haar man weer zou zien. Dit illustreert hoe hecht zij met hem verbonden was. De kanker heeft de strijd niet gewonnen. Na een val ging het ineens bergafwaarts met haar gezondheid. Na twee moeilijke weken, op een stralende zondagmorgen, terwijl de vogels zongen en de deur naar de tuin open stond, vloog Maria Cornelis van Daalen – Geluk opgewekt de toekomst tegemoet. Ds. Edward van der Kaaij PERSOONLIJKE HERINNERINGEN Ik ontving het volgende bericht van Toos Lako – van Amerongen ter nagedachtenis aan mevrouw Van Daalen – Geluk. Toen ds. Valk predikant in Aardenburg was, was er een hechte vriendschapsband tussen een aantal gemeenteleden. Ze kwamen om de beurt na de kerkdienst bij elkaar koffiedrinken: ds. Valk, Corrie en Toon Leenhouts, Clara en Kees Roelse, Rie en Izaak van Daalen, Piet en Susan Hoste, Piet en Janneke Brakman, Jo en Jan Lako, Ab en Truus van Overbeeke, Jaap en Pleuntje Flikweert en Rien Tres. Geloof maar, dat daar wat afgelachen is, in die ploeg. Maar, ze konden niet alleen koffiedrinken, en wat later op tafel kwam. Ze stonden ook hun mannetje, als er iets in de Sint-Baafs gebeuren moest. Denk aan de opbouw van de Matthëus-Passion ; koper poetsen, kuisen in de kerk, helpen met de braderie (in de kerk), wafels bakken enz. Een ploeg om jaloers op te zijn. Ook hielp mw. v Daalen veel in de winkel waar je met de nodige aandacht, deskundig en vriendelijk geholpen werd. Toen de meisjes Susan, Mia Emmy en Ingrid en Jan het overnamen had ze de tijd om te fietsen met Pleuntje. De laatste tijd vond ze het erg om afhankelijk te zijn van een ander. Mevrouw v Daalen, we zullen u missen. BAAFSE BESPIEGELINGEN Zijn vader was oprichter en directeur van ‘De Zwaluw’, een biscuitfabriek anno 1901. Een eerlijke hardwerkende man, die zijn bedrijf vanuit het niets met eigen handen had opgebouwd. Onder het motto ‘kwaliteit en goede smaak’ drukte hij zijn stempel op de fabriek. De combinatie sprak dusdanig aan dat ‘De Zwaluw’ een hoge vlucht nam. Naar alle windstreken, van Oost naar West, van Canada, over Palestina naar Japan, van zuid naar noord, van Noorwegen naar Libië. Niet alleen via de verkoop, ook op andere wijze kreeg ‘De Zwaluw’ internationale erkenning. Op de wereldtentoonstelling in San Francisco won hij een hoofdprijs. Een treffende illustratie van de faam van de onderneming was, dat brieven uit het buitenland, die gericht waren aan: ‘De Zwaluw, Holland’ door de posterijen keurig werden bezorgd aan de Kanaalweg 53 in Utrecht, Oog in Al. Wat gezond is groeit, en dat geldt ook voor gezonde ondernemingen. Uitbreiding volgde op uitbreiding. Illustratief voor de groei was de moderne bakoven met een lengte van twintig meter. Het terrein van de fabriek besloeg vijfduizend vierkante meter, de grootte van een klein voetbalveld. Later kwamen er nog drieduizend meters bij. Over uitbreiding gesproken, ook in zijn privéleven bleek zijn vader vruchtbaar. Tien kinderen kreeg hij. Grote gezinnen waren in die tijd normaal, ook bij protestanten. Normaal ook is dat het leven loopt via de lijn: rijzen, blink, verzinken. Het is een weg van struikelen, vallen en opstaan. Deze route ging zijn vader met het bedrijf. De wereldwijde crisis begon met de beurskrach in 1929, maar in de jaren daarvoor kondigde deze zich al aan. Voor een internationaal bedrijf in koekjes, betekent dit dat je al gauw met de kop in de wind vooruit moet zien te komen en zonder dat je er veel tegen kunt doen teruggeworpen wordt. Na ongekende groei in de jaren tien en twintig, diende de teruggang zich aan. Het was een laat effect van de grote oorlog en hield verband met een overschot aan voedselproductie in de Verenigde Staten. Met als gevolg kelderende prijzen. In 1926 werd de fabriek geveild. Extra pijnlijk was dat de grote concurrent van zijn vader het gebouw in handen kreeg. Met ongelofelijke veerkracht staat zijn vader weer op. In 1929 koopt hij met steun van een compagnon de fabriek weer terug. De concurrent had te hoog gegrepen en wierp de handdoek. De economie ging echter van kwaad tot erger. In de Damstraat adverteert een bakker ‘Eet Klasens brood tot aan je dood. Vier broden voor slechts een gulden.’ Zo weinig kostte het dat zich lange rijen voor de winkel vormden. Brood op de plank is belangrijker dan de luxe van koek, het einde diende zich meer en meer aan. Dodelijk was het moment waarop het Duitse geld, dat men aangeschaft had om een machine te kunnen betalen, in korte tijd door hyperinflatie alle waarde verloor. Op 10 december 1931 klonk de zwanenzang van De Zwaluw. Het grote gezin moest verhuizen van de Burgemeester Reigerstraat 78 (u kunt het googelen, het statige pand staat nog fier overeind) naar een huis aan de Bachstraat. Een keurige woning met een rood pannendak in Oog in Al, maar vergeleken bij wat men achterliet een pijnlijke stap terug. Vader, die de kerk financieel altijd ruimhartig had toebedeeld, moest nu een beroep doen op steun van de diaconie. Een hooghartige ambtsdrager kwam de boel inspecteren, alvorens een kerkelijk penningske kon worden geschonken voor de eerste levensbehoeften. Met dezelfde veerkracht als voorheen staat zijn vader opnieuw op. Hij begint een groothandel in koek en andere lekkernijen. Iedere cent telt. Van schatrijk naar straatarm is een grote stap, die mentaal moeilijk moet zijn geweest. Dat hij ermee geworsteld heeft en boven gekomen is, proef ik aan wat hij voorin zijn kasboekje schrijft: “Liever arm en een christen dan rijk zonder God.” Zijn zoon is vijftien en moet op eigen benen staan. Hoewel een mens niet leeft bij brood alleen, is dat, waarmee hij zijn kostje bij elkaar moet scharrelen. Met de wereld van koek en gebak is hij vertrouwd, hij leert er al doende bij. Maar het meeste leert hij op de dag waarop zijn baas, bakker Bert Hammingh, hem de weg opstuurt, om op de fiets -een grote mand voorop, brood te verkopen. Dat weigert hij, het is beneden zijn waardigheid. Ik kan mij daar iets bij voorstellen. Je bent vijftien jaar, opgegroeid in een statig pand, als zoon van een Utrechtse fabrikant, over de hele wereld bekend, en dan krijg je van een gewone bakker de opdracht met de bakfiets brood te venten. Bakker Bert wees hem de deur en antwoordde: “O, doe je dat niet?” En met zijn vinger naar de deur wijzend vervolgde hij: “Dan is daar het gat van de deur.” Op dat moment, waar hij later dankbaar op terugkeek, werd de zoon van zijn vader volwassen. Dit was tevens een begin van een levenslange vriendschap met de bakker. Zijn kinderen noemden hem oom Bert, en zijn vrouw tante Jannie. Na vijf jaar krijgt hij zeggenschap over een andere bakkerij, genaamd Heinen. Dat gaat goed, totdat op het moment waarop hij een vaste aanstelling zal krijgen het loon wordt verlaagd van acht naar zeven gulden per week. Met deze salarisverlaging van 12% gaat hij niet akkoord. Hij meldt zich bij zijn vader, wiens groothandel in koek en zoetwaren inmiddels op (bescheiden) gang was gekomen. Het gaat goed. Twee jaar later, het is 1939, trekken donkere wolken zich samen boven Europa. In Nederland wordt het leger gemobiliseerd. Op 30 oktober 1939 gaat de telefoon. Of men met spoed naar de Damlust-kazerne wil komen. Daar, voor die kazerne, op de Leidseweg, was het gebeurd. Om half vier. Twee op hol geslagen paarden lopen de heer op zijn rijwiel omver. De twee zonen die in de groothandel werkten zien vader liggen. Hij kon nog vertellen wat er was gebeurd en dat hij zijn papieren en portefeuille aan de politie gegeven had. De krant meldt: “In de loop van de avond is hij aan de bekomen kwetsuren overleden.” En besluit met: “De overledene was een bekende figuur in handelskringen en destijds directeur van de enige jaren geleden opgeheven biscuitfabriek ‘De Zwaluw’ te Utrecht.” Het leven gaat door. De zonen loodsen het bedrijf door de oorlog. In een latere fase gaan ze uit elkaar. Met twee succesvolle groothandels in zoetwaren tot gevolg. Ernstige gezondheidsproblemen (blijvende invaliditeit) krijgen hem niet klein. Als zijn zonen, noch zijn dochters begerig zijn om de zaak over te nemen en zich een belangstellende aanbied om het zoetwarencentrum, dat in midden-Nederland de grootste is, over te nemen, gaat hij akkoord. Met nieuw elan pakt hij energiek een nieuw levenswerk aan. Het in kaart brengen van zijn stamboom. Het lukt hem te graven tot circa 1630. Vele namen, waarvan niet weinigen jong stierven. ‘Wat gebeurt er veel in een mensenleven’, gaat er door hem heen. Hij ervaart de littekens van verdriet. Maar ook hoe je op moeilijke momenten overeind wordt gehouden door liefde en trouw, eerlijkheid en recht, vreugde en optimisme. Dat zijn de zegeningen die hij telt, en telt, en telt. Want het motto ‘tel uw zegeningen’ was het hart van zijn geloof. Een mensenleven is volop in beweging en tegelijk op weg naar de eeuwigheid. Dat geloof is hem met de paplepel ingegoten en overgegaan van de vader op zijn zoon. Die aan het eind van zijn leven vol vertrouwen vooruit keek naar het moment, waarop hij zou worden opgenomen door de hemelse Vader. Mijn vader. Ds. Edward van der Kaaij WERKTIJDEN IN DE ZOMER Het normale schema, waarin ik van zondag – woensdag in Aardenburg ben, heb ik, als gevolg van het coronagedoe, veranderd in een soort van week tot week ritme van op en af. Het is niet in beton gegoten (bij mij ligt trouwens niets in beton gewapend), maar vooralsnog ziet het ernaar uit dat ik de volgende perioden in Aardenburg ben: 5 – 13 juli en 20 – 26 juli. Daarna wordt het augustus. In die maand verblijf ik van 9 – 17 in de oudste stad van Zeeland en vervolgens van 22 – 31 augustus. Natuurlijk ben ik ook in de andere perioden bereikbaar. En als het belangrijk is stap ik met gezwinde spoed in Nijkerk in de auto en ben 150 minuten later bij u. Mogelijk met uitzondering van de periode 27 juli – 7 augustus. Als het allemaal kan en de zon schijnt, hoop ik eindelijk weer eens te fietsen in de Alpen. Nu ik in de afgelopen maanden in Nijkerk iedere dag minstens 2 ½ uur meer dan vijftig km heb gefietst en structureel enkele kilo’s van mijn lichaam heb weggewerkt, ben ik er helemaal klaar voor. Als ik niet fiets komt er weinig van stilzitten, want dan moet er gewandeld worden. De paden op de lanen in, gedwee achter mijn vrouw aan, die weer eens een mooie bergwandeling heeft gevonden en na een rustdag (mijn fietsdag) hard toe is aan een stevig stuk lichaamsbeweging. PASTORAAT Ik neem initiatief om op bezoek te gaan, maar hoor ook graag als bezoek gewenst is. Ook als er geen bijzondere reden is, kom ik graag naar u toe. U kunt mij persoonlijk aanspreken of bereiken per e-mail edwardvanderkaaij@hotmail.com U kunt ook een kerkenraadslid vragen om bezoek van mij. Als ik afwezig ben, bijvoorbeeld vanwege een vakantie, kunt u, indien pastorale bijstand nodig is, mij per email proberen te bereiken. Ik kijk vaak of er iets is binnengekomen. Maar mocht het onverhoopt niet lukken, probeer het via Nelly Kluijtenaar-Geenen, telefoon 0117-493356. Dick de Pooter is een goed alternatief als ook dat niet direct lukt: 0117492574 AUTODIENST Op dit moment weet ik de regels nog niet. Waarschijnlijk mag het wel weer, maar misschien wilt u deze zomer nog via individuele afspraken tot vervoer komen. Indien u naar de kerk wilt en geen auto kunt vinden kunt u mij (ds Van der Kaaij) vragen naar een oplossing te zoeken. Protestantse Gemeente te Sint Kruis en Aardenburg Predikant: Ds. Edward van der Kaaij, Email: edwardvanderkaaij@hotmail.com 06-40393219 Pastoraat: tijdelijk scriba J.A. Arendse Kerkgebouwen:
PEPERBUSSE, Schoolpad 2, Sint-Kruis SINT-BAAFSKERK, Sint Bavostraat 5, Aardenburg Website: sintkruis-aardenburg.protestantsekerk.net emailadres: info@pknaardenburg.nl Scriba: Dhr. J.A. Arendse, 0117-492862 Administrateur/Griffier: Dhr. D.M. de Pooter, 0627850061 Kerkelijk bureau postadres: Weststraat 22, 4527 BT Aardenburg Cantor-Organist: Dhr. A.M. van de Wege, 0643713673 College van Kerkrentmeesters: NL14ABNA0557416434 Bovenstaand nummer geldt ook voor giften orgelfonds en bijdrage kerkklanken. Vermeld dan gift orgelfonds of gift kerkklanken. Diaconie Penningmeester Administrateur Leendert Daansen Tel. 0117-492356 email daans014@planet.nl IBAN : NL41RABO0373735952 Redactie: Ds. Edward van der Kaaij en Dick de Pooter. Kopij uiterlijk 20 augustus naar info@pknaardenburg.nl Adverteren halve pagina 150 euro per jaar. Voor info Dick de Pooter. |
||